W dniach 22-25 października 2024 roku odbyła się krajowa wizyta studyjna, której celem była wymiana doświadczeń i prezentacja dobrych praktyk w obszarze rewitalizacji, rozwoju i klimatycznej regeneracji miast na przykładzie działań prowadzonych w Wołominie, Warszawie, Żyrardowie i Łodzi. 

W wizycie wzięli udział przedstawiciele Zespołu ds. rewitalizacji Urzędu Marszałkowskiego oraz osoby z terenu województwa pomorskiego zainteresowane tematem rewitalizacji m.in. przedstawiciele gmin miejskich i miejsko-wiejskich, a także Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej.

Wydarzenie to odbyło się w ramach realizowanego przez województwo pomorskie projektu „Regiony Rewitalizacji Edycja 3.0” polegającego na wzmacnianiu zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych w ramach programu Pomoc Techniczna dla Funduszy Europejskich 2021-2027.

Wołomin

Wizyta rozpoczęła się w Wołominie, w Starej Elektrowni przy ul. Daszyńskiego prezentacją na temat doświadczeń miasta w zakresie rewitalizacji. Podczas spotkania Zastępca Burmistrza Miasta Wołomina - Łukasz Marek oraz Naczelnik Wydziału Planowania Rozwoju i Rewitalizacji – Joanna Żero opowiedzieli o kluczowych projektach, które odmieniły oblicze miasta. W budynku Starej Elektrowni mieści się Centrum Aktywności Wołomin (CAW) czyli obiekt o charakterze kulturalno-edukacyjnym stanowiący miejsce spotkań lokalnej społeczności. Powstał on dzięki dofinansowaniu w formie pożyczki inwestycyjnej Jessica2 i otrzymał tytuł Modernizacji Roku 2023 w kategorii "małe jest piękne". Mimo całkiem nowej aranżacji, budynek zachował swój oryginalny charakter. Przedstawiciele miasta przybliżyli uczestnikom także dalsze plany rozbudowy obiektu, które zakładają m.in. zwiększenie powierzchni użytkowej oraz stworzenie atrakcyjnej przestrzeni publicznej w postaci ogrodu.

Po spotkaniu uczestnicy udali się na spacer studyjny po obszarze rewitalizacji, gdzie mieli okazję zobaczyć m.in. Powiatowe Centrum Kultury Fabryczka i pomnik psa Miśka, który ma duże znaczenie dla lokalnej społeczności. Aby poznać jego historię oraz inne ciekawostki na temat rewitalizacji Wołomina zachęcamy do wysłuchania Podcastu Terytoria, w którym biorą udział przedstawiciele miasta.

Warszawa 

Drugiego dnia wizyta przeniosła się do Warszawy, gdzie uczestnicy odwiedzili m.in. Muzeum Warszawskiej Pragi. Tam powitał ich pełnomocnik prezydenta m.st. Warszawy ds. rewitalizacji Jacek Grunt-Mejer, który zaprezentował osiągnięcia w zakresie rewitalizacji historycznej części miasta - dzielnicy Pragi-Południe oraz przybliżył tematykę nowego zagospodarowania osiedla Pelcowizna Żerań FSO, które powstaje na rewitalizowanych terenach w obrębie dzielnicy Praga-Północ. Po krótkim spacerze w okolicach ul. Brzeskiej grupa zwiedziła Centrum Praskie Koneser, czyli nowoczesny kompleks łączący funkcje mieszkaniowe, biurowe i kulturalne, powstały na terenie zabytkowej Wytwórni Wódek „Koneser”.

Ostatnim punktem tego dnia był Park Akcji Burza i Kopiec Powstania Warszawskiego, który został usypany z gruzów kamienic zniszczonych podczas II wojny światowej. Główną rolę w tym miejscu odgrywa historia, o czym szczegółowo opowiedział przewodnik, jednak głównym celem wizyty było przedstawienie interesującego zagospodarowania Parku z uwzględnieniem tzw. czwartej przyrody, czyli roślinności rozwijającej się bez ingerencji człowieka, często traktowanej jako roślinność ruderalna. U podnóża kopca zobaczyć można także przykład Lasu Miywakiego, o których wspominaliśmy już w artykule „Lasy kieszonkowe jako jeden ze sposobów zazieleniania przestrzeni zurbanizowanych”.

Kilka dni po wizycie studyjnej Park Akcji „Burza” został uznany za najlepszą europejską przestrzeń publiczną 2024 roku w konkursie European Prize for Urban Public Space 2024. Doceniono szczególnie poszanowanie tożsamości miejsca i utworzenie atrakcyjnej, zielonej przestrzeni z wykorzystaniem pozostałości po II wojnie światowej. Więcej informacji na temat konkursu można przeczytać m.in. na stronie Urzędu Miejskiego w Warszawie.

Żyrardów

Trzeciego dnia uczestnicy udali się do Żyrardowa - w pierwszej kolejności do Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda, gdzie poznali historię wpływu przemysłu lniarskiego na rozwój miasta. Powiązanie dało się zauważyć podczas spaceru, szczególnie w przestrzeni i układzie budynków. Przedstawione były m.in. tzw. wille dyrektorskie czyli obiekty przeznaczone dawniej pod zabudowę mieszkalną dla urzędników i dyrektorów żyrardowskich zakładów - wówczas największych w Europie w branży lniarskiej. Przewodnikiem podczas spaceru była Maria Badeńska-Stapp – przedstawicielka Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w latach 2012 – 2021 roku Miejski Konserwator Zabytków w Urzędzie Miasta Żyrardowa. Kolejnym punktem była wizyta w Resursie i prezentacja przedstawicieli miasta na temat szeroko pojętych doświadczeń związanych z rewitalizacją. Wizyta w Żyrardowie pokazała, jak skutecznie można przekształcić historyczne obiekty przemysłowe w tętniące życiem centra kulturalne.

Łódź 

Ostatni dzień wizyty studyjnej poświęcony był Łodzi. Przedstawiciele miasta szczegółowo przedstawili proces rewitalizacji prowadzony w mieście oraz efekty podejmowanych przedsięwzięć. Uczestników powitał p.o. Dyrektora Biura Rewitalizacji Urzędu Miasta Łodzi – Sławomir Granatowski, który opowiedział m.in. o uruchomionych programach edukacyjnych, partycypacyjnych i animacyjnych. Kolejni prelegenci przybliżyli słuchaczom temat Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi, modelu funkcjonowania Gospodarzy Obszaru i Latarników Społecznych, a także projektów społecznych związanych z przedsiębiorczością.

Uczestnicy zwiedzili również dwa ikoniczne miejsca: EC1 Łódź – Miasto Kultury, czyli  zrewitalizowany i rozbudowany kompleks dawnej elektrociepłowni oraz Manufakturę. Oba te projekty są dobrym przykładem na to, jak z sukcesem łączyć funkcje kulturalne, komercyjne i edukacyjne w ramach jednego kompleksu przestrzennego.

Podsumowanie

Była to pierwsza z wizyt studyjnych przewidzianych do realizacji w ramach projektu Regiony Rewitalizacji 3.0. Spotkanie było okazją do dyskusji, wymiany dobrych praktyk i doświadczeń pomiędzy przedstawicielami pomorskich gmin, co z pewnością zaowocowało nowymi relacjami i inspiracjami w obszarze rewitalizacji. Wszystkim uczestnikom oraz współorganizatorom bardzo dziękujemy za obecność i zaangażowanie.

#FunduszeUE #RegionyRewitalizacji #WsparcieJST