Samorząd Województwa Pomorskiego jest w połowie realizacji unijnego programu Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027. Budżet programu to 7,5 mld zł ze środków Unii Europejskiej, a umowy o dofinansowanie zawarte dotychczas w Programie wykorzystują już prawie połowę tej kwoty, czyli ponad 3,5 mld zł. Na co przeznaczone zostały środki unijne? Jakie nowe inwestycje zostaną zrealizowane dzięki wsparciu z UE?

Program Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 (FEP 2021-2027) to już trzeci program unijny realizowany przez Samorząd Województwa Pomorskiego od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Od momentu uruchomienia programu w grudniu 2022 roku zawarto w nim już 616 umów na realizację nowych przedsięwzięć w województwie pomorskim. Udzielone dofinansowanie ze środków unijnych przekroczyło już kwotę 3,5 mld zł.

Transport i mobilność miejska

Ważne dla Pomorza inwestycje prowadzone są w obszarze rozwoju transportu i mobilności miejskiej. W ramach projektu realizowanego przez władze województwa zamówione zostały 23 nowoczesne, elektryczne pociągi Impuls. 9 z nich jest już odebranych od wykonawcy i służy mieszkańcom, a pozostałe będę przekazane władzom regionu do lipca 2026 roku. Dotacja z Funduszy Europejskich dla projektu zakupu pociągów to aż 523,2 mln zł. Trwa również przebudowa jednej z najważniejszych dróg wojewódzkich, trasy 221, na odcinku z Jankowa do Kościerzyny. To również inwestycja Samorządu Województwa Pomorskiego, realizowana przez Zarząd Dróg Wojewódzkich W Gdańsku. Wsparcie z Unii Europejskiej dla tego projektu to łącznie ponad 342,2 mln zł.  

By rozwijać mobilność miejską realizowane są inwestycje w rozwój węzłów przesiadkowych transportu zbiorowego. Umowę na budowę węzła przesiadkowego zawarła już gmina Kępice. Kolejne projekty zostały już wybrane do dofinansowania i czekają na podpisanie umów. Chodzi o węzły przesiadkowe w Czersku, Brusach, Wejherowie i Pruszczu Gdańskim. Ważnym elementem mobilności miejskiej są trasy rowerowe. Na ten cel również przekazywane są środki unijne z programu FEP 2021-2027. Obecnie realizowanych jest 5 takich projektów. Nowe trasy rowerowe powstaną m.in. w Nowym Dworze Gdańskim, Gdańsku, w Gminie Redzikowo oraz wzdłuż drogi 2711G w powiecie starogardzkim. W Sopocie do końca roku powstanie trasa rowerowa wzdłuż ulicy Łokietka. Będzie to częściowa przebudowa dotychczasowej trasy, ale powstanie też fragment nowej drogi rowerowej. Trasa umożliwi skuteczne przemieszczanie się rowerzystom pomiędzy Sopotem a Gdańskiem.

Ochrona środowiska 

Znacząca pula środków z programu FEP przeznaczona została na projekty dotyczące ochrony środowiska. Realizowane są 24 przedsięwzięcia dotyczące tworzenia i rozwoju Punktów Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. Największe w tym zakresie projekty realizują Gmina Miejska Człuchów (dotacja z UE w kwocie 17,9 mln zł) oraz Zakład Zagospodarowania Odpadów Sierzno Sp. z o.o. (9,1 mln zł). Kolejnych 17 projektów dotyczy kompleksowej termomodernizacji budynków użyteczności publicznej. Duże projekty w tym zakresie zrealizuje Gmina Czersk (dotacja z UE w kwocie 11,8 mln zł), która zmodernizuje aż 12 obiektów oraz Gmina Miejska Starogard Gdański (10,2 mln zł), która wykona termomodernizacje dwóch szkół i budynku Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Bardzo istotną formą wsparcia z FEP 2021-2027 kierowanego na ochronę środowiska są preferencyjne pożyczki przeznaczone na realizację inwestycji związanych z termomodernizacją budynków oraz produkcją energii ze źródeł odnawialnych. Na ten cel ze środków unijnych w ramach FEP 2021-2027 przeznaczono już 188,4 mln zł. Na stronie programu można znaleźć listę pośredników finansowych, którzy udzielają tego typu wsparcia. 

Szkoły zawodowe i edukacja 

Ważnym celem, na które skierowane są środki z programu Fundusze Europejskie dla Pomorza jest kształcenie młodzieży realizowane poprzez rozwój szkół zawodowych. To kontynuacja działań prowadzonych z sukcesem na Pomorzu już w poprzedniej perspektywie unijnej w latach 2014-2020. Dzięki inwestycjom młodzi ludzi mogą zdobyć atrakcyjny zawód odpowiadający potrzebom rynku pracy. To fantastyczne projekty, które łączą elementy poprawy infrastruktury (remonty budynków szkół oraz wyposażenie ich w sprzęt, na którym młodzi mogą ćwiczyć swoje praktyczne umiejętności) z działaniami dotyczącymi m.in. zmian w programie nauczania, podwyższania kompetencji nauczycieli, finansowania współpracy z przedsiębiorcami (w tym praktyk i staży zawodowych dla młodzieży) oraz stypendiów dla uczniów najzdolniejszych. W tym zakresie w programie FEP realizowanych jest obecnie aż 177 projektów. Kwota dotacji z FEP 2021-2027 dla tych projektów to ponad 503 mln zł.

Odbiorcami wsparcia z Unii Europejskiej są też najmłodsi mieszkańcy województwa – dzieci w wieku przedszkolnym. To dla nich powstało 928 nowych miejsc wychowania przedszkolnego. Przedszkola zostały wsparte w zakresie rozwoju infrastruktury, w tym remonty czy przebudowy, ale także zakup pomocy dydaktycznych koniecznych do kształcenia kompetencji kluczowych u najmłodszych, takich jak np. języki obce. Łącznie w zakresie rozwoju edukacji przedszkolnej realizowanych jest, dzięki środkom z programu FEP 2021-2027, aż 77 projektów, dla których dofinansowanie ze środków UE wyniosło 155,9 mln zł.

Wspólnie zmieniamy Pomorskie

Wdrażanie programu Fundusze Europejskie dla Pomorza 2021-2027 to wspólny wysiłek zarówno Samorządu Województwa Pomorskiego jak i beneficjentów korzystających ze środków unijnych – przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki im podległe, przedsiębiorców i organizacje pozarządowe. O jakości tej pracy świadczy fakt, że Pomorskie od początku naszej obecności w strukturach Unii Europejskiej jest jednym z liderów wykorzystania środków unijnych w Polsce. A efektem sprawnego korzystania ze środków UE jest szybki i stabilny rozwój województwa pomorskiego, którego doświadczamy praktycznie od samego początku naszej obecności we wspólnocie europejskiej.

Choć projekty realizowane są głównie przez samorządy, przedsiębiorców oraz organizacje pozarządowe, warto pamiętać, że z efektów Programu korzystają wszyscy mieszkańcy województwa. To oni biorą udział w szkoleniach, badaniach profilaktycznych, zajęciach dodatkowych w szkołach lub korzystają z powstałej infrastruktury, m.in. węzłów przesiadkowych, tras turystycznych czy sprzętu medycznego. 

Marcin Twardokus