Rewitalizacja części miasta Czersk

Gmina Czersk położona jest w południowej części województwa pomorskiego, w powiecie chojnickim, przy drodze krajowej nr 22. Zajmuje powierzchnię 37.011 ha, w skład której wchodzi miasto Czersk będące siedzibą gminy. Według danych GUS na 2022 rok gminę zamieszkuje 21 282 osób, z czego ponad połowa z nich jest w wieku produkcyjnym.

Czersk, położony w samym sercu Borów Tucholskich zachwyca zielenią i nowoczesnymi parkami. Przestrzeń miasta z roku na rok staje się coraz bardziej estetyczna, a bogata oferta kulturalna, sportowa i społeczna sprawia, że tętni ono życiem. Centrum stanowi Plac Ostrowskiego, gdzie mieści się symbol miasta – fontanna z pstrągami, urokliwy deptak miejski oraz sklepy i restauracje. Plac jest miejscem wielu wydarzeń kulturalnych. Tuż obok zlokalizowany jest Urząd Miejski, dworzec PKP i PKS, komisariat Policji oraz bogate zaplecze handlowo-usługowe.

Wizytówką miasta jest neogotycki kościół pw. św. Marii Magdaleny, w którym najcenniejszym dziełem sztuki jest późnorenesansowy ołtarz główny z obrazami Hermana Hana oraz romańskie, kamienne kropielnice przy wejściu głównym. Na uwagę zasługuje także stary Cmentarz Honorowy przy ul. Dworcowej, gdzie znajdują się groby ofiar z okresu II wojny światowej oraz obelisk poświęcony pamięci ofiar faszyzmu z lat okupacji 1939-1945.
Jest to ważne miejsce dla mieszkańców Czerska.

Warto odwiedzić także lokalne parki tj. Kociewski, Borowiacki i Kaszubski, które stanowią doskonałe miejsce do zabawy i odpoczynku. Czekają tu zarówno pełne ciszy i bliskości przyrody skwery z ławeczkami, jak i tętniące życiem place zabaw. Ulubionym miejscem najmłodszych jest Park Borowiacki, gdzie umieszczono wiele atrakcji np. skatepark i wiszący most trudności, a w sezonie organizowanych jest wiele wydarzeń kulturalnych tj. koncerty, festyny oraz wydarzenia sportowe. Mieszkańcy przebywają w parku także zimą, gdy można zjechać na sankach ze specjalnie przygotowanej górki. Każdy znajdzie tu coś dla siebie. W sąsiedztwie Parku Borowiackiego znajduje się nowoczesny stadion miejski, gdzie trenuje miejscowy klub sportowy, a przy ul. Starego Urzędu – hala sportowa im. Romana Bruskiego. Tu odbywają się nie tylko imprezy sportowe, ale także koncerty muzyczne największych gwiazd polskiej muzyki.

Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji

W celu wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gmina Czersk została podzielona na 18 jednostek analitycznych, natomiast Miasto Czersk na 11 takich jednostek, co przedstawia poniższa grafika. W procesie delimitacji kluczowe znaczenie miała sfera społeczna, dlatego też badano m.in. takie aspekty jak poziom bezrobocia, ubóstwa, przestępczości oraz trendów demograficznych.

Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano, iż największą koncentracją negatywnych zjawisk w sferze społecznej charakteryzuje się jednostka analityczna F zlokalizowana na terenie miasta Czersk w obrębie ulic: Batorego, Dąbrowskiego, Dworcowa, gen. Hallera, gen. Maczka, gen. Sikorskiego, gen. Andersa, Kolejowa, Kosobudzka, Królowej Jadwigi, Lipowa, Matejki, Piłsudskiego, Przytorowa, Transportowców i Wojska Polskiego. Na obszarze jednostki zidentyfikowano także problemy w sferze gospodarczej, technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej, co wskazuje na wyraźnie występowanie w jej granicach stanu kryzysowego. Ponadto teren ten posiada szczególne znaczenie dla rozwoju lokalnego, przede wszystkim ze względu na swoje położenie w centrum miasta oraz potencjał rozwojowy (dostępne wolne tereny, możliwość adaptacji istniejącej infrastruktury.

Lokalny Program Rewitalizacji

Lokalny Program Rewitalizacji został przyjęty przez Radę Miejską w Czersku uchwałą nr XVIII/213/20 z dnia 25 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia Programu Rewitalizacji dla Gminy Czersk na lata 2017 – 2023.

Zintegrowany projekt rewitalizacyjny

Zintegrowany projekt rewitalizacyjny realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 obejmował prace infrastrukturalne finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz działania społeczne finansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego.

Przedsięwzięcia zrealizowane na obszarze rewitalizacji w ramach Projektu infrastrukturalnego pn. „Rewitalizacja części miasta Czersk" to:

1. Przebudowa oraz remont części budynku dworca kolejowego przy ul. Kolejowej 7 na cele społeczne

W części budynku objętej projektem zostały przeprowadzone prace remontowe m.in.: roboty konstrukcyjne, instalacyjne i wykończeniowe wraz z wyposażeniem. Na cele społeczne przeznaczone zostało 558,19 m2 powierzchni budynku. Znajdują się tu pomieszczenia należące do Punktu Opieki Dziennej dla osób niesamodzielnych, seniorów, osób z niepełnosprawnościami i rodzin oraz placówka wsparcia dziennego "Świetlica podwórkowa". Piwnica przeznaczona jest na zaplecze techniczne i szatnie. Ponadto zagospodarowano teren wokół budynku tworząc patio.

2. Remont części wspólnych budynku komunalnego oraz zagospodarowanie terenu wokół budynków mieszkalnych

Wykonano remont części wspólnych budynku przy ul. Transportowców 1 wraz z zagospodarowaniem bezpośredniego otoczenia poprzez remont chodników, utworzenie miejsc parkingowych, opasek wokół budynków oraz budowę placu zabaw i siłowni zewnętrznej. Ponadto umieszczono obiekty małej architektury i zieleń. Remont przyczynił się do poprawy stanu technicznego budynków, podwyższenia komfortu życia mieszkańców oraz estetyki przestrzeni.

3. Remont infrastruktury drogowej: ul. Wojska Polskiego i Transportowców

Remont polegał na wymianie nawierzchni asfaltowej na kostkę brukową, wykonaniu chodnika, kanalizacji deszczowej oraz oświetlenia. Każda z ulic została wyremontowana na długości ok. 200 metrów. Celem była poprawa ruchu drogowego i pieszego, zwiększenie atrakcyjności terenów, podwyższenie komfortu i bezpieczeństwa mieszkańców oraz użytkowników drogi.

4. Budowa ogólnodostępnego boiska wielofunkcyjnego wraz z ogrodzeniem przy ul. Dworcowej

W wyniku realizacji zadania powstało wielofunkcyjne, ogólnodostępne boisko o powierzchni całkowitej 1287,80 m2, które zawiera 4 funkcje: boisko do piłki ręcznej, 2 boiska do koszykówki, boisko do siatkówki i kort do tenisa ziemnego. Wykonano także drenaż podziemny, ogrodzenie i oświetlenie. Obiekt powstał w celu umożliwienia dzieciom, młodzieży jak i dorosłym mieszkańcom terenu rewitalizowanego spędzania w aktywny sposób czasu wolnego. Ponadto budowa boiska stworzyła warunki do organizacji imprez rekreacyjnych i sportowych oraz przyczyniła się do integracji rodzin i aktywizacji społecznej mieszkańców, a także promowania zdrowego stylu życia.

Instrument elastyczności: Zagospodarowanie przestrzeni wokół budynków - nasadzenie zieleni, prowadzenie ogródków i wykonanie murali.

W ramach instrumentu elastyczności Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Ziemi Człuchowskiej w okresie 01.09.2021 – 29.10.2021 realizowała projekt „ZazieleniaMY i upiększaMY ul. Dworcową i Hallera w Czersku". Zadanie polegało na nasadzeniu zieleni, stworzeniu trawników oraz przydomowych ogródków przez mieszkańców w miejscach publicznych na obszarze rewitalizowanym. Mieszkańcy w ramach konsultacji społecznych mogli przedstawić propozycje zagospodarowania terenu i wskazać miejsca przeprowadzenia wspólnej akcji tworzenia ogródków. W celu wzbogacenia wiedzy na temat pielęgnacji roślin oraz prowadzenia ogródków odbyły się również warsztaty. Zadania były realizowane wspólnie z organizacjami pozarządowymi i mieszkańcami zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Wspólne działania przyczyniły się do integracji mieszkańców, a także poprawy atrakcyjności miejsca i zwiększenia poczucia lokalnej tożsamości. W ramach projektu wykonano także mural na budynku przy ul. Hallera.

W ramach realizacji projektu społecznego „Rozwój usług opiekuńczych i specjalistycznych dla osób niesamodzielnych, seniorów, osób z niepełnosprawnościami oraz rodzin na terenie miasta Czersk" działalność rozpoczęło Centrum Reaktywacja - jednostka działająca w strukturach Centrum Usług Społecznych w Czersku. Placówka mieści się w zrewitalizowanej części budynku dworca PKP przy ulicy Dworcowej 7. Stanowi Punkt Opieki Dziennej dla osób niesamodzielnych (60+) i Placówkę Wsparcia Dziennego dla dzieci i młodzieży (w wieku 7-17 lat) oraz ich rodziców, a także realizuje opiekę asystencką dla osób z niepełnosprawnościami. Centrum organizuje zajęcia warsztatowe i spotkania ze specjalistami takimi jak: prawnik, doradca zawodowy, czy psycholog. Seniorzy mają zapewnioną opiekę rehabilitanta i pielęgniarki, rodzice możliwość uczestniczenia w warsztatach wspierających wychowanie, a opiekunowie osób niesamodzielnych w warsztatach z psychologiem „Rodzina w obliczu niepełnosprawności".

Celem projektu było zmniejszenie liczby osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez rozwój i wdrożenie usług społecznych, podniesienie ich jakości, aktywizację opiekunów osób niesamodzielnych, pobudzenie zaangażowania całej rodziny
w proces opieki nad osobą zależną oraz wsparcie rodzin dysfunkcyjnych w procesie wychowania. Grupę docelową stanowiły 94 osoby zamieszkujące obszar rewitalizacji, zagrożone ubóstwem i wykluczeniem społecznym ze szczególnym uwzględnieniem osób niesamodzielnych (osób starszych, z niepełnosprawnościami, wymagających opieki) oraz ich opiekunów i rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczej.

Większość działań infrastrukturalnych na obszarze rewitalizacji została sfinansowana z projektu pt. „Rewitalizacja części miasta Czersk" dofinansowanego w ramach Poddziałania 8.1.2 „Kompleksowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne w miastach poza Obszarem Metropolitalnym Trójmiasta" Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020. Wartość projektu infrastrukturalnego wyniosła 5 776 224,00 PLN, w tym dofinansowanie: 3 747 050,44 PLN (65%). Projekt był realizowany od czerwca 2018 roku do września 2022 roku.

Część społeczna obejmowała projekt pt. „Rozwój usług opiekuńczych i specjalistycznych dla osób niesamodzielnych, seniorów, osób z niepełnosprawnościami oraz rodzin na terenie miasta Czersk" dofinansowany w ramach Poddziałania 6.2.2 „Rozwój usług społecznych" Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2014-2020. Łączna wartość projektu to 1 575 864,00 PLN w tym dofinansowanie: 1 497 070,80 PLN. Projekt był realizowany od maja 2021 roku do maja 2023.

Kompleksowa rewitalizacja przyczyniła się do wyprowadzenia ze stanu kryzysowego zdegradowanego i dysfunkcyjnego obszaru miasta, nadała przestrzeni nowe funkcje oraz stworzyła funkcjonalną, estetyczną i zharmonizowaną przestrzeń. Powierzchnia obszaru rewitalizacji objęła 47 ha, natomiast liczba mieszkańców obszaru objętego wsparciem w 2022 roku wyniosła 1888 osób.

Zachęcamy do obejrzenia filmu promocyjnego miasta: Rewitalizacja części miasta Czersk 

Więcej informacji na temat procesu rewitalizacji Czerska znajduje się na stronie miasta

Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miejskim w Czersku