POMORSKA REWITALIZACJA - Rewitalizacja Centrum Pucka

Miasto Puck położone jest w północnej części województwa pomorskiego nad Zatoką Pucką, u ujścia rzeki Płutnicy w odległości ok. 30 km do Gdyni. Ma powierzchnię 479 ha i jest zamieszkiwane przez ok. 11,3 tys. osób. Główną drogą łączącą Puck z regionem jest droga wojewódzka Reda-Hel. Przez miasto przebiega również linia kolejowa z Redy do Helu. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają VI-XIII w., akt lokacji miasta został nadany
w 1348 r. Aktualnie Puck stanowi lokalny ośrodek administracyjno-usługowy, jest siedzibą władz powiatu puckiego. Pełni ponadto funkcje ośrodka żeglarstwa i turystyki.

Proces rewitalizacji

Pierwsze działania z zakresu rewitalizacji Pucka były prowadzone w odniesieniu do strefy śródmiejskiej, w oparciu o Lokalny Program Rewitalizacji (LPR) Miasta na lata 2006-2013. W 2015 r. Gmina Miasta Puck rozpoczęła ponowne badanie obszarów zdegradowanych oraz analizę przyczyn degradacji. Miasto przystępując do analizy nie posiadało formalnego podziału na dzielnice. Eksperci wydzielili więc w ramach obszaru miasta 9 jednostek strukturalnych, grupując wszystkie 145 ulic w ten sposób, aby każda
z wyznaczonych jednostek zajmowała nie więcej niż 20% powierzchni gminy oraz aby w żadnej z wyznaczonych jednostek nie zamieszkiwało więcej niż 30% mieszkańców całej gminy.

Z analizowanych jednostek tylko jednostka „C" spełniała jednocześnie wszystkie brane pod uwagę kryteria. Obszar ten charakteryzował się współwystępowaniem 13 czynników potwierdzających kryzys i wymagał szczególnej interwencji. Mierniki poziomu rozwoju społecznego, gospodarczego, przestrzennego, środowiskowego i technicznego były tam na najniższym poziomie. Tym samym w granicach jednostki „C" wyznaczono obszar zdegradowany tożsamy z obszarem rewitalizacji.
Jednostka „C" obejmuje swoim zasięgiem strefę centrum miasta, stanowi około7% powierzchni całego miasta i jest zamieszkiwana przez około 16% ludności Pucka. Jest to obszar kluczowy dla rozwoju miasta i ma znaczenie reprezentacyjne, m.in. jego układ urbanistyczny jest wpisany do rejestru zabytków województwa pomorskiego. Jest to także centrum administracyjno-kulturalne Pucka. W granicach obszaru rewitalizacji znajduje się wiele obiektów użyteczności publicznej: Urząd Miasta, Szpital Miejski, Urząd Pocztowy, placówki banków, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Biblioteka Publiczna, lokale gastronomiczne oraz wiele drobnych zakładów usługowych, rzemieślniczych, a także obiekty oferujące zakwaterowanie dla turystów itp. Jest to także teren atrakcyjny turystycznie ze względu na wyjątkowe walory historyczne i położenie w sąsiedztwie Zatoki Puckiej.

Włączenie mieszkańców

Prowadząc badania obszaru w celu zidentyfikowania najważniejszych problemów i wskazania kierunków działań, wykonano szereg analiz i diagnoz we współpracy z lokalnymi partnerami: przedsiębiorcami, spółdzielniami i wspólnotami mieszkaniowymi, organizacjami pozarządowymi, kościołami i związkami wyznaniowymi, grupami mieszkańców oraz innymi podmiotami związanymi z Gminą Miasta Puck.

Partnerzy mieli okazję do udziału w konsultacjach, mogli zgłaszać swoje uwagi. Łącznie przeprowadzono cztery spotkania konsultacyjne na temat rewitalizacji, które odbyły się w sali Ratusza Miasta Puck w okresie od 14 czerwca 2016 r. do 26 października 2017 r. W ramach prowadzonych konsultacji społecznych wykonano również badania ilościowe: wywiady bezpośrednie PAPI przeprowadzone na próbie 500 rodzin. Przeprowadzono także indywidualne wywiady pogłębione (IDI) na grupie 40 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Działania te miały na celu włączenie społeczne na etapie programowania procesu rewitalizacji i doprecyzowanie zakresu i rodzaju zadań.  

Badania prowadzone nad obszarem rewitalizacji wskazały główne problemy w poszczególnych strefach:

• w strefie społecznej: wysoki poziom ubóstwa i uzależnienia od pomocy społecznej, ubytek liczby mieszkańców;
• w strefie gospodarczej: rozdrobnienie działalności gospodarczej, brak dużych zakładów pracy, sezonowość prowadzenia działalności gospodarczej, większość działalności gospodarczych prowadzona jest przez osoby z innych części miasta lub spoza miasta;
• w strefie technicznej: niska jakość nawierzchni chodników i ulic, nadreprezentacja starych zasobów mieszkaniowych, w tym zabytkowych, o ograniczonej funkcjonalności, brak wyposażenia budynków w podstawowe sieci, zły stan techniczny, ograniczone możliwości adaptacji zabytkowego zasobu, niezagospodarowane otoczenie budynków, brak sieci centralnego ogrzewania w budynkach mieszkalnych;
• w strefie funkcjonalno-przestrzennej: niezagospodarowane przestrzenie międzykwartałowej zabudowy mieszkaniowej – podwórka, bariery architektoniczne w przestrzeni publicznej, niska jakość i estetyka przestrzeni publicznej (brak oświetlonych, urządzonych terenów zielonych, placów zabaw), brak wytyczonych miejsc parkingowych;
• w strefie środowiskowej: występowanie obiektów zawierających elementy azbestowe, niezadowalające warunki bytowe z uwagi na niską emisję z tytułu spalania paliw stałych w piecach, niedostateczny stan izolacyjności cieplnej budynków komunalnych, użyteczności publicznej i mieszkalnych, wpływający na wysokie zapotrzebowanie energetyczne.

Więcej informacji o konsultacjach społecznych można przeczytać na stronie internetowej:

Informacje o konsultacjach społecznych Lokalnego Programu Rewitalizacji

Informacje o konsultacjach społecznych

Lokalny Program Rewitalizacji

Odpowiedzią na zidentyfikowane problemy było przyjęcie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Miasta Puck na lata 2016-2023 zatwierdzonego Uchwałą w grudniu 2019 r. Realizacja Programu ma na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk, będących przyczyną stanu kryzysowego wybranego obszaru i zakłada realizację 10 przedsięwzięć o charakterze  podstawowym, które obejmują:

• zwiększenie dostępności do usług społecznych i objęcie wsparciem osób wykluczonych poprzez stworzenie stosownej oferty w zakresie reintegracji oraz spędzania czasu wolnego, jak również przygotowanie miejsca świadczenia tych usług;
• poprawę warunków mieszkaniowych mieszkańców;
• poprawę stanu zagospodarowania i bezpieczeństwa przestrzeni publicznych połączoną z działaniami integrującymi lokalną społeczność.

Dodatkowo zaplanowano realizację 7 przedsięwzięć uzupełniających, o charakterze
społecznym, gospodarczym i przestrzennym, wspierających proces rewitalizacji.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Miasta Puck na lata 2016-2023

Część działań na obszarze rewitalizacji realizowana jest w ramach projektu „Rewitalizacja Centrum Pucka" dofinansowanego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020

Główne zadania:

Puckie Centrum Wsparcia z bogatą ofertą usług społecznych

Jednym z ważniejszych zadań na obszarze rewitalizacji było utworzenie miejsca z myślą
o mieszkańcach i problemach generowanych na gruncie społecznym. Pierwotnie zakładano przebudowę istniejącego budynku celem utworzenia centrum wsparcia dla mieszkańców, jednakże z uwagi na jego zły stan techniczny podjęto decyzję o wyburzeniu istniejącego obiektu i zbudowaniu nowego. Elewację wykonano jako mur pruski nawiązujący do konstrukcji budynku stojącego niegdyś w tej lokalizacji, historycznej zabudowy Pucka oraz otaczających budynków przy ul. Pokoju. Głównymi pomieszczeniami Puckiego Centrum Wsparcia są gabinety terapeutyczne, pokój zabaw dla dzieci, sala konferencyjna oraz pomieszczenia gospodarcze i sanitarne. Budynek posiada windę, by umożliwić korzystanie z niego osobom niepełnosprawnym. Na tyłach obiektu powstało miejsce spotkań indywidualnych i wypoczynku. W ramach inwestycji powstał również taras, drewniana altana i elementy małej architektury.

Działania prowadzone w Puckim Centrum Wsparcia, które funkcjonuje obecnie jako Klub Integracji Społecznej i Placówka Wsparcia Dziennego odpowiadają na potrzeby wskazywane na etapie analiz i diagnozy mają na celu minimalizację problemów społecznych, z którymi zmagają się mieszkańcy, zwiększanie ich integracji oraz zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży. Zadania, które zostały podjęte, poprawiły dostęp do poradnictwa psychologicznego, zawodowego, prawnego, terapii uzależnień oraz zwiększyły dostęp do innych specjalistów. W zakresie warsztatów z kompetencji społecznych wspierane są rodziny przeżywające trudności w pełnieniu funkcji opiekuńczo-wychowawczej.
Realizacja Projektu zbiegła się niestety z ograniczeniami spowodowanymi pandemią COVID-19. Pomimo trudności udało się jednak rozpocząć działalność Centrum. Miejsce stało się azylem dla wielu osób, które znajdują w nim chwilę spokoju, wytchnienia, porady. Codzienną koordynacją działalności Centrum zajmuje się Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Pucku.

Wartość Projektu w części społecznej wyniosła ok. 1,3 mln zł, z czego wysokość dofinansowania  Europejskiego Funduszu Społecznego to ponad 1 mln zł.

Renowacja budynków mieszkalnych wraz z otoczeniem

Działaniami objęto 10 budynków komunalnych i 20 budynków wspólnot mieszkaniowych. Miasto Puck ogłosiło otwarty nabór na Partnerów. W efekcie zgłosiło się 28 wspólnot  mieszkaniowych, ostatecznie do realizacji zakwalifikowało się 20 z nich. Prace kwalifikujące się do dofinansowania obejmowały części wspólne budynków takie jak: elewacja, klatka schodowa, połać dachowa, a także zagospodarowanie terenów wokół budynków. Rewitalizacja w takim zakresie odbywa się na terenie miasta po raz pierwszy. Zaproszenie do udziału w projekcie wzbudziło duże zainteresowanie i niewątpliwie stało się niepowtarzalną szansą na poprawę stanu budynków i ich otoczenia.

Na obecnym etapie większość Partnerów zrealizowała już prace w obrębie swoich budynków, a także ich otoczenia. Nowe otoczenie jest nie tylko estetyczną odmianą, poprawia komfort życia, a także odczarowuje wieloletnie zaniedbania i stereotypowe opinie.

Miastu Puck pozostały jeszcze do zrealizowania prace dotyczące nowego zagospodarowania przestrzeni publicznych tj. terenu Parku Dziejów Pucka i trzech skwerów położonych przy ul. Nowy Świat. Zagospodarowanie terenów zielonych było poprzedzone konkursem na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej kompleksowego zagospodarowania i odnowienia terenów zielonych.

W ramach działań dotyczących zagospodarowania przestrzeni zostaną przeprowadzone warsztaty i aktywności w terenie, realizowane wspólnie z mieszkańcami obszaru.

Rozbudowa systemu monitoringu obszaru Centrum

W ramach tego przedsięwzięcia zainstalowano 72 nowe kamery oraz stworzono centrum systemu monitoringu, które mieści się w siedzibie straży miejskiej. Dodatkowo podgląd z kamer został zapewniony w siedzibie Komendy Powiatowej Policji w Pucku. Zwiększenie bezpieczeństwa obszaru rewitalizacji było jednym z kluczowych aspektów poruszanych i wskazywanych w diagnozie. Monitoring został wykonany z wykorzystaniem sieci radiowej oraz światłowodów. Zastosowana technologia pozwala na rozszerzenie istniejącego systemu w przyszłości o kolejne stanowiska.

Wartość projektu w części inwestycyjnej opiewa na około 11,7 mln zł, z czego Gmina Miasta Puck otrzymała
dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w wysokości ponad 5,2 mln zł. Zakończenie zadań (realizowanych etapami) planuje się na III kwartał 2023 r.

Na poniższej mapie zaprezentowano inwestycje realizowane w oparciu o wyżej wskazane dofinansowanie.

Więcej informacji o projekcie:

Bieżące informacje na temat stanu realizacji zadań na obszarze rewitalizacji

Materiał opracowany we współpracy z Urzędem Miejskim w Pucku.